Flestir stunda litla rösklega hreyfingu, til þess að forða því, gera veðmál

Orðlof

Rauðgulur

Nú vita líklega allir hvaða lit er átt við þegar sagt er að eitthvað sé appelsínugult. Þetta orð er þó ekki gamalt í málinu, og virðist ekki fara að breiðast út fyrr en eftir 1960 þegar appelsínur fóru að verða algengari sjón hér á landi. Liturinn var þó vitaskuld þekktur áður, en var þá kallaður rauðgulur.

Orðaborgarar.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„Sá hópur þar sem flestir stunduðu litla rösklega hreyfingu árið 2020.“

Skýring á mynd á blaðsíðu 14 í Morgunblaðinu 6.7.21.                                       

Athugasemd: Nú brestur mig þekking til skýringar en mér finnst þetta illa skrifuð setning. Dálítið hnoð en samt furðu algengt. Eflaust skilur enginn hvað átt er við með því að “flestir stunduð litla rösklega hreyfingu“. Hreyfðu fæstir sig mikið eða hvað?

Einhvern veginn eiga atviksorðin „þar sem“ ekki heima þarna. Sé þeim sleppt þarf að umorða.

Ekki er röskleg hreyfing rangt orðalag en frekar ókunnuglegt.

Tillaga: Engin tillaga.

2.

„… en þær eiga m.a. að stytta viðbragðstíma viðbragðsaðila á svæðinu …“

Frétt á mbl.is.                                        

Athugasemd: Enginn veit hvað „viðbragðaðilar“ eru. Líklega er þetta letiorð sem myndast hefur vegna þess að enginn nennir að segja lögregla, sérsveit lögreglu, sjúkralið,  björgunarsveit, slökkvilið, vegfarendur og svo framvegis.

Raunar er engin þörf fyrir orðið „viðbragðsaðili“. Þar að auki er þetta ljótt orð; „aðili“ hangir í endanum eins og kjöttægjur í tönnum svo vitnað sé til Skarphéðins í Njálssögu:

Er þér og nær að stanga úr tönnum þér rassgarnarendann merarinnar er þú ást áður en þú riðir til þings og sá smalamaður þinn og undraðist hann er þú gerðir slíka fúlmennsku.

Á svipaðan hátt mætti tala um  „fjölskyldaðila“, „alþingisaðila“, „fyrirtækjaaðila“, „fjallgönguaðila“ í stað þess að nefna þann sem tilheyrir fjölskyldu, starfar eða situr á þingi, vinnur fyrir fyrirtæki eða gengur á fjöll með öðrum.

„Viðbragðstími viðbragðsaðila í viðbragði er viðbrugðið.“

Þurfa allir að vera aðilar? Hér er ég eins og oft áður að endurtaka það sem ég hef áður skrifað. Má af því skilja að mér er frekar mikið í nöp við orðið „viðbragðsaðili“.

Tillaga: … en þær eiga m.a. að stytta viðbragðstíma lögreglu og annarra á svæðinu …

3.

„… sagði hann af sér til þess að forða því að ganga þyrfti til kosn­inga.“

Frétt á mbl.is.                                        

Athugasemd: Ekki er þessi málsgrein rismikil. Tillagan er mun skárri.

Tillaga: … sagði hann af sér svo ekki þyrfti að efna til kosninga.

4.

„Best geng­ur bólu­setn­ing gegn Covid-19 á Norður­landi þar sem um 75% íbúa hafa fengið fulla eða hálfa bólusetningu. Verst geng­ur á Suður­nesj­um þar sem hlut­fallið er um 64%.“

Frétt á mbl.is.                                        

Athugasemd: Varla telst vont að um 64% íbúa séu bólusettir. Blaðamenn eiga að hafa á takteinum orð sem hæfa. Hér fer betur að nota lýsingarorðið lakur, sem er hér er lakast.

Og hér held ég áfram mér til gamans. Ef við tölum um lakt bólusetningarhlutfall, það er í hvorugkyni eintölu. Hvernig er það í eignarfalli eintölu? Bið lesendur að velta því fyrir sér. 

hér er lakt bólusetningarhlutfall
um lakt bólusetningarhlutfall
frá löku bólusetningarhlutfalli
til laks bólusetningarhlutfalls.

Svona getur íslenskan verið skemmtileg en um leið flækst fyrir manni.

Tillaga: Best geng­ur bólu­setn­ing gegn Covid-19 á Norður­landi þar sem um 75% íbúa hafa fengið fulla eða hálfa bólu­setn­ingu. Lakast geng­ur á Suður­nesj­um þar sem hlut­fallið er um 64%. 

5.

„Enska liðið gerði veðmál.“

Frétt á dv.is.                                         

Athugasemd: „Gera veðmál“ segja þeir í stað þess að veðja. Slæmt málfar bitnar á lesendum, rétt eins og skemmd matvæli bitna á þeim sem þau kaupa.

Fyrirsögnin er arfaslæm og fréttin líka. Hún fjallar um hárgreiðslu ensku landsliðsmannanna.

Tillaga: Enska liðið veðjaði.