Förunautar - eiga sér stað - smá sumarhús

Orðlof

Gustuk

Stundum er sagt að ekki sé gustuk að gera þetta eða hitt ef það þykir ekki nema sjálfsagt og líka er talað um gustukaverk í svipaðri merkingu. 

Orðið gustuk er orðið til við samruna úr orðasambandinu „guðs þökk“ og upphaflega var þetta haft um miskunnarverk eða góðverk við náungann.

Orðaborgarar.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„Förunautarnir voru sextán talsins frá Úkraínu, Kanada, Íslandi, Bandaríkjunum og Rússlandi, en þeim til aðstoðar voru vísindamenn og íssérfræðingar frá Þýskalandi, Bretlandi og Íslandi.“

Frétt á ruv.is.                                     

Athugasemd: Förunautur merkir orðrétt sá sem nýtur ferðar með öðrum. Þarna vantar einhvern sem þessir sextán ferðast með. Vanti ekki sautjánda manninn þá eru þeir ferðafélagar. 

Í fréttinni kemur fram að tveir ferðalanganna voru Íslendingar og því má orða það svo að fjórtán menn hafi förunautar tvímenninganna.

Ferðafélagarnir voru sextán. Atviksorðið „talsins“ er algjörlega óþarft. Bætir engu við.

Raunar virðast ferðalangarnir hafa verið fleiri ef vísindamennirnir eru taldir með.

Tillaga: Ferðafélagarnir voru sextán, frá Úkraínu, Kanada, Íslandi, Bandaríkjunum og Rússlandi. Þeim til aðstoðar voru vísindamenn og íssérfræðingar frá Þýskalandi, Bretlandi og Íslandi.

2.

„Mik­il um­ferðarteppa er þessa stund­ina á Miklu­braut­inni í austurátt vegna bíl­slyss sem átti sér stað of­ar­lega í Ártúns­brekk­unni.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Orðalagið „átti sér stað“ er algjörlega óþarft, innihaldslaus langloka. Ólíkt betra er orðalagið á Vísi sem segir um sama atvik:

Nokkurra bíla árekstur varð á Vesturlandsvegi austan við Höfðabakka á sjötta tímanum í dag.

Orðalagið að „eiga sér stað“ er fyrir ofnotkun orðið óttalega ómerkilegt. Hins vegar er sögnin að vera sígild, hentar afar víða, er aldrei ofnotuð.

Yfirleitt ætti ekki að nota ákveðinn greini með götunöfnum og örnefnum.

Tillaga: Mik­il um­ferðarteppa er þessa stund­ina á Miklu­braut­ í austurátt vegna bíl­slyss sem varð of­ar­lega í Ártúns­brekk­u.

3.

„Telur að pólitísk einangrun Rússa muni vara í langan tíma.“

Frétt má vísi.is.                                      

Athugasemd: Í beygingarlýsingunni, BÍN, segir að sögnin að vara merki að standa yfir, endast. Auðvitað vita þetta flestir. Þó finnst mörgum orðið frekar leiðinlegt og reyna að sneiða hjá því sem er nokkuð auðvelt, aðeins þar að breyta orðaröðinni.

Tillagan er skárri en tilvitnunin hér fyrir ofan.

Tillaga: Telur að pólitísk einangrun Rússa muni verða löng.

4.

„Þau byrjuðu á að búa í smá sumarhúsi en hafa nú byggt við það mjög fallega litla viðbyggingu.“

Frétt á vísi.is.                                      

Athugasemd: Skyldi ekki viðbyggingin við „smáa sumarhúsið“ vera enn smærri? Orðalagið er eiginlega barnslega saklaust orðalag, ótrúlegt að fullorðinn maður skuli hafa skrifað svona.

Viðmælandinn í fréttinni er sagður hafa stofnað „hæglætishreyfinguna Slow living“. Hvers vegna skyldi hann ekki hafa kallað hreyfinguna íslensku heiti? 

Í fréttinni segir:

Við hjónin tókum þá ákvörðun að þetta væri það sem við vildum.

Skrýtin málsgrein. Tóku ákvörðun um það sem þau vildu. Skárra er að þau gerðu það sem þau vildu eða ákváðu að búa í sumarhúsi.

Tillaga: Engin tillaga.

5.

„Ásmundur lést á gangi um Austurstrætið.“

Frétt á dv.is.                                     

Athugasemd: Þegar maðurinn dó var hann á gangi í Austurstræti sem er ekki rétt því maðurinn lést á sjúkrahúsi eftir því sem segir í fréttinni

Þetta er þó ekki það versta heldur hitt hversu óskipulega er sagt frá atburðinum sem gerðist fyrir sjötíu og níu árum. Fyrir vikið er óþægilega erfitt að lesa fréttina, maður gefst hreinlega upp.

Aðalatriðið er að í fréttinni er rætt við dóttur mannsins sem dó en ekki er sagt frá því fyrr en í lok fréttarinnar.

Tillaga: Ásmundur slasaðist til ólífis á gangi í Austurstræti.