Bera eldgos augum - nóvemberspá er lent - skólar opna aftur

Orðlof

Klámenska

Aumingja ástkæra,ylhýra málið okkar er á stöðugu undanhaldi. Það er sótt að því úr öllum áttum. Orrustan á samfélagsmiðlunum er nú þegar töpuð.

Hluti af spekinni þaðan, sem ég hefi séð, er skrifaður á lélegri klámensku, og það sem ritað er á íslensku er meira og minna skakkt og brenglað eins og höfundarnir hafi enga málfræði lært.

Þórir S. Gröndal. Blaðsíða 39 í Morgunblaðinu 4.11.21.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„36 ára maður er í haldi hjá lög­regl­unni vegna hvarfs­ins.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Á Mogganum telja sumir blaðamenn sjálfsagt að nota tölustafi í upphafi málgreinar. Enginn leiðbeinir þeim. Af þessu leiðir að ósiðurinn sést stundum í aðsendum greinum og einnig minningargreinum. Hér á sannarlega við að börnin gera það sem fyrir þeim er haft. Óvandað orðalag í dagblöðum, tímaritum og bókum getur verið smitandi.

Aldrei er tölustafur fremst í málsgrein. Þarfnist einhver skýringar er auðvelt að gúgla á ensku til dæmis „starting sentence with a numbers“.

Tillaga: Þrjátíu og sex ára maður er í haldi hjá lög­regl­unni vegna hvarfs­ins.

2.

„Nokkur fjöldi ferðamanna hefur lagt leið sína til La Palma til að bera eldgosið augum.“

Myndatexti á vísi.is.                                      

Athugasemd: Æ, æ, æ, æ. Vera má að blaðamaðurinn viti um orðasambandið að berja eitthvað augum og þarna hafi óvart fallið niður eitt ’j’. Það er þó engin afsökun, bendir aðeins til að hann hafi ekki lesið fréttina vel yfir fyrir birtingu hennar. Sé að þetta var síðar leiðrétt.

Tillaga: Nokkur fjöldi ferðamanna hefur lagt leið sína til La Palma til að berja eldgosið augum.

3.

„Nóvemberspá Siggu Kling er lent!“

Frétt á mbl.is.                                     

Athugasemd: Er betra að segja að spáin sé „lent“ frekar en að segja að hún sé komin. Spáin var þó hvorki á flugi né siglingu og því varla hægt að segja að hún sé „lent“. Hvers vegna er upphrópunarmerki notað?

Best er að tala einfalt og skiljanlegt mál jafnvel þó verið sé að tala um hindurvitni eða bábilju eins og stjörnuspá svo sannarlega er. Auðvitað er „stjörnuspá“ bara bull og vitleysa sem sæmir ekki virðulegum fjölmiðli að birta.

Tillaga: Nóvemberspá Siggu Kling er komin.

4.

„Kristján var ákærður fyrir að hafa ekið bíl sínum eftir tveimur vegum, Hlíðarvegi og Vallarbraut á Hvolsvelli, eftir að hafa verið sviptur ökuréttindum.“

Frétt á blaðsíðu 2 í Fréttablaðinu 5-11-21.                                     

Athugasemd: Ekki er blaðamennskan upp á marga fiska. Í raun kemur það fréttinni lítið við á hvaða götum maðurinn ók og bæjarfélagið er algjör aukaatriði. Þarna er bara verið að teygja lopann

Stjórnendur Fréttablaðsins þurfa að lesa yfir fréttir sem byrjendur í faginu skrifa. Nema auðvitað að lesendur skipti engu máli, fréttir séu uppfylling á milli auglýsinga.

Tillaga: Kristján var ákærður fyrir að hafa ekið bíl sínum eftir að hafa verið sviptur ökuréttindum.“

5.

„Skólar opna aftur á Akranesi.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Er ekki einfaldara að segja að þeim verði opnaðir. Sumir íslenskufræðingar segja að nú sé nú allt í lagi, orðalagið sé svo algengt að ekki megi amast við því. Ég er ekki sammála.

Eitthvað ankannalegt er að segja að hús opni, stofnanir opni. Þar fyrir utan er það ekki rétt. En svona er nú lífið. Margir skilja ekki blæbrigði íslenskunnar og halda að öll tungumál séu eins og enskan eða eigi að vera eins og hún.

Tillaga: Skólar opnaðir aftur á Akranesi.

6.

„Stormurinn gengur niður með morgninum.“

Fyrirsögn á ruv.is.                                     

Athugasemd: Ekki er þetta rangt, ósköp eðlileg íslenska. Hins vegar saknar maður sagnarinnar að lægja. Gömul og falleg veðurorð eru óðum að týnast. Fréttamaðurinn talar um storminn og er það réttnefni. Margir aðrir, og þar á meðal veðurfræðingar, segja að „vindurinn minnki með morgninum“. Þróunin er sorgleg.

Tillaga: Storminn lægir með morgninum.