Mermaid geothermal seweed spa - jólaþrif as in að taka allt í nefið - yfirhala

Orðlof

Rjóður

Flest annað í landslagi kom landnámsmönnum kunnuglega fyrir sjónir þótt sumt vantaði eins og hávaxin tré og skógarrjóður. Það má meðal annars sjá af því að engin bæjarnöfn enda á -ruð ’rjóður’ sem var og er algengt í Noregi, enda engir eiginlegir skógar á Íslandi sem þurfti að ryðja vegna bæjarstæða, þótt nóg hafi verið af kjarri.

 Veturliði Óskarsson. Íslensk málsaga.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„Fatnaðinn má nú finna í Icewe­ar-versl­un­un­um …“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Betur fer á því að segja að fatnaðurinn sé seldur þarna eða sé þar til sölu?

Tillaga: Fatnaðinn er til sölu í Icewe­ar-versl­un­un­um …

2.

„Verk­efnið ber heitið Mermaid – Geot­hermal Seaweed Spa og …“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Maður nokkur stofnar fyrirtæki, þaraböð. Hann velur þeim enskt heiti, íslensk eru greinilega ekki nógu góð

Öflugir framkvæmdamenn halda að ensk heiti á fyrirtækjum dragi að. Það er misskilningur. Með enskunni hverfa sérkenni þjóðarinnar, allt verður flöt ameríska og sem ferðamenn eru ekki að sækjast eftir. Um leið er dregið úr vægi íslenskunnar, smám saman minnkar áhugi nýrra kynslóða og innan skamms hverfur hún og eftirlifendur masa á ensku um landið og þjóðina sem hefur týnt fortíð sinni.

Þetta er haft eftir forvígisimanni fyrirtækisins:

… kæmi ann­ar heims­far­ald­ur þá myndi rekst­ur­inn ganga á inn­lend­um ferðamönn­um.

Fyrirtæki með útlenskt heiti fyrir íslenskan markað. Maðurinn ætti bókstaflega að líta sér nær. Mikið óskaplega er þetta nú sorgleg þróun.

Tillaga: Engin tillaga.

3.

„Rannsóknarnefnd samgönguslysa, siglingasvið, fjallaði nýverið um fallslys í stigum um borð í tveimur togurum.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Fallslys er merkilegt orð, í ætt við flugslys, sjóslys og bílslys. Velti því fyrir mér hvort sá sem snýr sig á ökkla hafi lent í „snúningsslysi“. Hér er líklega átt við slys sem hingað til hafa ekki haft neitt eitt samheiti. Fólk hefur dottið og meitt sig eða slasast. Vera má að þetta orð sé til bóta. Man ekki eftir að hafa séð það en þegar leitað er eftir því á netinu koma upp ótal dæmi.

Tillaga: Engin tillaga.

4.

„Mér finnst jólaþrif as in að taka allt í nefið svo úrelt vitleysa …“

Frétt í fréttablaðinu.is.                                      

Athugasemd: Þetta er eitt sorglegasta dæmið um skrif á neti og í fjölmiðli. Sá sem segir kallar sig „áhrifavald“ og blaðamaðurinn rekst á þetta á netinu og afritar allt og birtir í Fréttablaðinu. Er ábyggilega með stjörnur í augunum eftir afrekið. Hvorugur sér hversu bjánaleg og órökrétt málsgreinin er.

Hvað merkir að „taka allt í nefið“ í þrifum heimilisins? Af hverju má ekki segja að vitleysa sé að þrífa of mikið. 

Sé til „úrelt vitleysa“ liggur beinast við að spyrja hvort til sé vitleysa sem ekki er úrelt? 

Ekki er ritstjórnin á Fréttablaðinu undir styrkri stjórn. Öll vitleysa er birt, úrelt eða ekki.

Fæstir standa undir því að vera „áhrifavaldar“ og orðið er með öllu ofrausn. Kennarar geta einna helst kallast áhrifavaldar því starf þeirra er að kenna öðrum. Með rökum mætti segja að blaðamaður sé áhrifavaldur því verkefni hans er að skrifa fréttir og þá skiptir öllu að þær séu vel samdar og skiljanlegar. Starf leiðbeinenda felst í að hafa áhrif, til dæmis þeirra sem starfa við símsvörun á þjónustuborðum, fyrirtækja og stofnana.

Orðið er léleg þýðing á enska orðinu „influencer“ en það getur merkt þann sem reynir eða hefur áhrif á annan. Alltof mikið er að bæta ’valdur’ fyrir aftan ’áhrif’. Hver er svokallaður „áhrifavaldur“? Jú, það er sá sem tekur við mútum til að koma vörum á framfæri við aðra.

Tillaga: Mér finnst of mikil jólaþrif tóm vitleysa …

5.

„Innviðarumvarp Bidens er ætlað að yfirhala fjölmörg svið hins opinbera vestanhafs og er lykilfrumvarp forsetans.“

Frétt á vísi.is.                                      

Athugasemd: Hvað merkir fyrri hluti málsgreinarinnar; frumvarp sem á að „yfirhala“ fjölmörg svið …

Til að skilja ofangreint er ekki úr vegi að skoða heimildina. Á vefsíðu Washington Post segir:

The White House vowed Monday to “work like hell” to get President Biden’s $2 trillion social policy overhaul through Congress …

Þetta skildi blaðamaðurinn ekki en leyfði sér að skauta yfir orðið „overhaul“ með merkingarlausri þýðingu. 

Orðið getur þýtt endurbætur, endurnýjun, uppfærsla, aðlaga eða álíka. Merkingin yrði því að frumvarp Bidens sé að uppfæra eða styrkja þau atriði sem nefnd í því eru nefnd. 

Tillaga: Engin tillaga.