Landa gulli - tilraun til manndráps gagnvart móður

Orðlof

Systkin

Orðið systkin þvælist stundum fyrir fólki í stafsetningu því mörgum finnst að í orðinu ættu að vera tvö ’y’. 

Seinni hluti orðsins á þó ekkert skylt við kyn, jafnvel þótt systkin séu auðvitað náskyld, heldur er þetta viðskeyti, það sama og í orðunum mæðgin og feðgin.

Orðaborgarar.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„Lönduðu gulli í dansi á Spáni.“

Frétt á blaðsíðu 11 í Morgunblaðinu 28.2.22.                                     

Athugasemd: Einu sinni þótti frumlegt og sniðugt að segja að einhver hafi „landað sigri“ í íþróttum. Tíminn líður og það frumlega verður smám saman ofnotað og missir gildi sitt. 

Þegar netið er skoðað sést hversu algengt orðalagið að „landa sigri“ er orðið. Á netinu sést að stundum er talað um að landa afla sem merkir að setja afla á land. Oft er það stytt og sagt að skip landi og allir skilja að átt er við aflann. Oft er talað um löndun, þá er afli fluttur úr skipi og á land.

Sjá nú allir að í samanburðinum að orðalagið að „landa sigri“ er afar hallærislegt. Vonandi kemur ekki til þess að sagt verði í íþróttum að eitt félag eigi allskostar við annað og sé í löndun.

Og með tímanum getur verið að sögnin að sigra verði brátt talin bæði frumleg og sniðug. Takið samt eftir hversu sjaldgæf sögnin er í íþróttafréttum.

Tillaga: Sigruðu í dansi á Spáni.

2.

„Framkvæmdir við Mammoth, nýju lofthreinsiveri Climeworks á Hellisheiði, eru hafnar …“

Frétt á visi.is.                                     

Athugasemd: Hellisheiðarvirkjun er ekki á Hellisheiði. Hún er vestan við hana. Lofthreinsiverið „Mammoth“ er ekki heldur á Hellisheiði, það er í Svínahrauni (þó ekki Svínahraunsbruna). Fyrirtækið „Climeworks“ fer með rangt mál og blaðamaðurinn veit ekki betur..

Mikilvægt er að rétt sé farið með landafræði. Í fréttinni segir að koltvísýringi sé dælt ofan í jörðu þar sem það hvarfast við berggrunninn. Átt er við basalt sem er algengasta bergtegundin hér á landi.

Eitthvað myndu nú forráðamenn „Climeworks“ segja ef því væri haldið fram að berggrunnurinn væri móberg eða granít. Rétt skal vera rétt hvort heldur umræðuefnið sé efnafræði eða landafræði. 

Tillaga: Framkvæmdir við Mammoth, nýju lofthreinsiveri Climeworks í Svínahrauni, eru hafnar …

3.

„Mál manns sem er grunaður um tilraun til manndráps gagnvart móður sinni var þingfest í Héraðsdómi Reykjavíkur í morgun.“

Frétt á fréttablaðinu.is.                                      

Athugasemd: Þetta er alls ekki góð málsgrein. Tilvitnunin er í einhvers konar „kansellístíl“ og það er ekki hrós.

„Manndráp gagnvart ...“ Furðulegt orðalag.

Fyrirsögn fréttarinnar er hins vegar afar góð, kjarni málsins:

Á­kærður fyrir að reyna að drepa móður sína ...

Svona lekur frá Fréttablaðinu og enginn lagfærir, hvorki blaðamenn né stjórnendur. Eru allir meðvitundalausir?

Tillaga: Mál manns sem er grunaður um að reynt  að drepa móður sína var þingfest í Héraðsdómi Reykjavíkur í morgun.

4.

„Vilja halda kosningar um sjálf­stæði Skota á næsta ári.“

Frétt á fréttablaðinu.is.                                      

Athugasemd: Tillagan hér fyrir neðan er miklu skárri. Af hverju, kann einhver að spyrja. Svarið liggur í augum uppi.

Tillaga: Vilja kjósa um sjálfstæði Skota á næsta ári.

5.

„Boris segir Pútín ekki hefðu ráðist inn í Úkraínu ef hann væri kona.“

Frétt á vísi.is.                                      

Athugasemd: Höfundur fyrirsagnarinnar hefur ábyggilega ekki lesið hana yfir fyrir birtingu. Hún er illa samin og í henni er villa. Tillagan er mun skárri. 

Tillaga: Boris fullyrðir að væri Pútín kona hefði hann ekki ráðist inn í Úkraínu.

6.

„Stjórn félags hjúkrunarfræðinga hefur áhyggjur af því „samviskubitsáreiti“ sem …“

Frétt á ruv.is.                                      

Athugasemd: Samviskubirtsáreiti er langt orð en nokkuð merkilegt nýyrði og skemmtilegt.

Tillaga: Engin tillaga.