Labba - hópur sem telur - lokaúrslit

Orðlof

Stokkur

Orðið stokkur í orðasambandinu stíga á stokk og strengja heit merkir: sæti, öndvegi.

Málfarsbankinn. 

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„„Stórkostlegur“ fornleifafundur í Kanada“

Frétt á mbl.is.                                     

Athugasemd: Fornleifar eru skilgreindar sem mannvistarleifar sem eru 100 ára eða eldri. Hvergi í heimild fréttarinnar sem er vefur CBS er talað um „archaeology“ sem merkir fornleifafræði.

Blaðamaðurinn virðist ekki vita betur og lætur vaða. Enginn fréttastjóri les yfir fréttina og samþykkir birtinguna nema ef vera skyldi að hann sé ekkert betur að sér en blaðamaðurinn.

Í fréttinni segir: 

Hætti hann sam­stund­is að grafa og hringdi í yf­ir­mann sinn, sem kom samstund­is á staðinn.

Blaðamaðurinn sér ekki nástöðuna. Hann þýðir ekki fréttina. Hvert ætti yfirmaðurinn að fara ef ekki „á staðinn“? Þarf að taka það fram? Í heimildinni segir:

He stopped and called his boss who went to see him right away.

Þetta er skýrara en flækjan í frétt Moggans.

Tillaga: Engin tillaga.

2.

„Hvert ætl­ar þú að labba í sum­ar?“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Fréttin er viðtal við konu sem fer í gönguferðir um Ísland. Hvergi í fréttinni er sögnin að ganga notuð, þess í stað „að labba“. Talsverður munur er á orðunum. Yfirleitt gengur fólk en labb er lítilsháttar rölt, ef til vill innan íbúðar er úr bíl inn í búð.

Í Íslenskri orðsifjabók er sagt að orðið sé leitt af norska orðinu „labb“ sem merkir fótur eða úr sænsku en þar merkið orðið stór fótur. Í færeysku merkir „labbi“ fótur eða loppa.

Skilja má af fréttinni að konan fari í gönguferðir, ekki „labbiferðir“.

Tillaga: Hvert ætlar þú að ganga í sumar.

3.

„Hóp­ur­inn tel­ur tæp­lega 700 manns víðs vegar af land­inu.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Eru ekki tæplega 700 manns í hópnum? Skárra er að segja að fólkið sé víða um land, því það hefur ekki safnast saman. Á íþróttamóti kemur hins vegar fólk víðs vegar að af landinu eða kemur víða af landinu.

Tillaga: Í hópnum eru tæplega 700 manns, búsettir víða um land.

4.

„Ómar átti frá­bært tíma­bil.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Enskumælendur myndu segja: 

Ómar had a great season.

Og blaðamaðurinn sem er frábær í ensku, þýðir orðin ekki hugsunina. Á þýsku myndi þetta vera á þessa leið:

Ómar hat eine großartige Saison gespielt.

Sem er ekki neitt enskulegt, held ég.

Við sem hvorki kunnum ensku né þýsku, tölum bara í staðinn ósköp venjulegt íslenskt alþýðumál, myndum orða þetta eins og segir í tillögunni. 

Tillaga: Ómar stóð sig vel á tímabilinu.

5.

„Staðan orðin 3:2 fyr­ir Breiðablik og það voru lokaúr­slit leiks­ins.“

Frétt á mbl.is.                                      

Athugasemd: Ofmælt er að tala um „lokaúrslit“. Orðið úrslit merkir lyktir, málalok.

Úrslit í fótboltaleik verða þegar dómarinn segir leiknum lokið. Þá blæs hann um leið í flautu og hætta leikmenn þá hlaupum og sparki.

Leik lýkur aðeins einu sinni og því er orðið „lokaúrslit“ ekki til.

Tillaga: Staðan orðin 3:2 fyr­ir Breiðablik sem voru úr­slit leiks­ins.