Skipta um starfsframa - handhafi viðurkenningar - forða slysum

Orðlof

Lindberg og Berglind

Kvenmannsnafnið Berglind er nokkuð algengt og það á sér svolítið sérstaka sögu. Það var ekki notað fyrr en eftir 1930 og sagan segir að hjón nokkur hafi ákveðið að skíra barn sitt í höfuðið á Lindbergh þeim sem fyrstur flaug yfir Atlantshafið árið 1927. 

Þegar barnið reyndist vera stúlka en ekki drengur kom auðvitað ekki til greina að nota nafnið beint og þá var því snúið við og stúlkan skírð Berglind.

Orðaborgarar. 

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

„Þegar um­ferðin fór í gang milli sjö og átta í morg­un og menn fóru að leggja á þess­ar leiðir hérna aust­ur fyr­ir fjall þá lenda bara bíl­ar í vand­ræðum bæði á Hell­is­heiði og í Þrengsl­um.“

Frétt á mbl.is. 

Athugasemd: Ofangreint er haft eftir varðstjóra í löggunni. Hann kemst ekki vel að orði. Verra er að blaðamaðurinn sér það ekki. Málsgreinin hangir ekki saman. 

Í svona tilvikum hefur blaðamaðurinn um tvennt að velja: Skrifa það sem viðmælandi segir í óbeinni ræðu eða lagfæra orðalagið í beinni. 

Viðmælanda er enginn greiði gerður með því að hafa eftir honum illskiljanlegt orðalag, raunar er það honum og blaðamanninum til álitshnekkis.

Tillagan er mun skárri.

Tillaga: Þegar um­ferðin fór að þyngjast milli sjö og átta í morg­un lentu ökumenn í vand­ræðum bæði á Hell­is­heiði og í Þrengsl­um.

2.

„Skipti um starfsframa …“

Frétt á blaðsíðu 36 í Smartlandi Morgunblaðsins 13.10.23. 

Athugasemd: Starf er ekki það sama og starfsferill eða starfsframi. Fólk skiptir um starf en ekki er víst að því fylgi neinn frami. 

Þau störf sem maður hefur gegnt kallast einu nafni starfsferill. Hann breytist ekki nema með nýju starfi.

Starfsframi getur verið árangur í starfi, stöðuhækkun eða metorð.  

Tillaga: Skipti um starf …

3.

„Við hjá ÍSOR erum stoltir handhafar viðurkenningar Jafnvægisvogarinnar sem …“

Af Facebook síðu ISOR. 

Athugasemd: Hvernig er gengur það upp að vera „handhafi viðurkenningar“ í stað þess að hafa fengið viðurkenningu? Orðalagið er frekar asnalegt.

Má næst búast við því að stúdentinn verði „handhafi stúdentsprófs“ eða skáldið „handhafi bókmenntaverðlauna“.

Tillaga: Við hjá ÍSOR erum stolt að hafa fengið viðurkenningu Jafnvægisvogarinnar sem …

4.

„Það liggur í loftinu að sleppa nöglunum.“

Frétt á mbl.is. 

Athugasemd: Frábær fyrirsögn enda merkingin augljós. Nauðsynlegt að hrósa blaðamanninum fyrir hana.

Tillaga: Engin tillaga.

5.

„Múlaþing vill forða frekari slysum við Eggin í Gleðivík.“

Frétt á ruv.is. 

Athugasemd: Æ, æ. Blaðamaðurinn klikkar á grundvallaratriði. Sögnin að forða merkir að koma undan, bjarga. Hana má ekki nota eins og gert er í tilvitnaðri málsgrein. Enginn ætlar að „bjarga slysum“ eða „forða þeim“.

Gott er að festa í minni orðalagið að forða lífi sínu. Það skilja allir og að enginn bjargar neinu með því að „forða slysi“.

Sagnorðið að forða hefur valdið fjölda manns vandræðum, blaðamönnum sem öðrum og umsjónarmanni  líka.

Tillaga: Múlaþing vill koma í veg fyrir frekari slys við Eggin í Gleðivík.